โลกในวรรณกรรมล้วนเป็นเรื่องแต่ง ทว่าทุกสิ่งที่เกี่ยวข้องกับวรรณกรรมหาใช่สิ่งสมมติ มากบ้างน้อยบ้าง นักเขียนมีหน้าที่จับเรื่องจริงอันขมปร่ามาปรุงให้น่ารื่นรมย์สำหรับโลดเต้นบนหน้ากระดาษ ส่วนรสขื่นๆ นอกเหนือไปจากตัวบท กลับเป็นภววิสัยที่คนผลิตงานวรรณกรรมปรารถนาให้เป็นเรื่องเท็จ อย่างเป็นทางการ, ‘สำนักพิมพ์สมมติ’ ส่งงานเล่มแรกออกสู่สาธารณะด้วยหนังสือปกสีขาวขนาดความหนาไม่ทรทานจิตใจชื่อ บาร์เทิลบี ของ เฮอร์แมน เมลวิลล์ นับจากกุมภาพันธ์นั้น (2551) จนถึงปัจจุบัน กล่าวได้อย่างเต็มปากว่าสำนักพิมพ์ซึ่งบริหารโดย ‘ปิยะวิทย์ เทพอำนวยสกุล’ พิมพ์และจำหน่ายงานที่อยู่ในหมวดขายยากมาโดยตลอด ไม่ว่าจะเป็นบทกวี งานวิชาการ รวมไปถึงวรรณกรรมทั้งไทยและเทศ นับได้ว่าสำนักพิมพ์นี้เป็นชื่อแรกๆ ที่นักเขียนบ้านเราอยากร่วมงานด้วย อย่างไรก็ตาม นั่นหาใช่สรรพคุณที่ต้องจับมาอวดโอ่กระทั่งเรียกร้องฟูมฟาย เหมือนที่ปิยะวิทย์ย้ำอยู่บ่อยๆ ตลอดการสนทนาว่าทั้งหลายทั้งปวงล้วนเป็นกิเลสส่วนบุคคล และข้าวปลาอาหารก็สำคัญต่อชีวิตกว่าเป็นไหนๆ กลับมาที่สารตั้งต้น เราบุกไปเยี่ยมร้านหนังสือสมมติย่านชานเมืองอันสวยขรึม ที่ขึงกางไปด้วยความสงบชวนให้นึกถึงรอบๆ สถานที่ซึ่งเกริกจับชายแคระมาขังไว้ในนิยายซีไรต์ของวิภาส ศรีทอง เพื่อพูดคุยกับบรรณาธิการและเจ้าของสำนักพิมพ์นี้ ด้วยข้อสงสัยหลักว่า ทำไมวรรณกรรมแปลถึงขายคล่องกว่าวรรณกรรมไทย ในสัดส่วนสมมติฐานที่มากขึ้นเรื่อยๆ ท่ามเสียงครวญของมนต์แคน แก่นคูณจากวิทยุของเพื่อนบ้าน เกือบสิบปีมานี้เขาเห็นอะไร มีสิ่งไหนน่าสนใจเป็นพิเศษ บนเครื่องหมายดอกจันที่วางอยู่เหนือตำแหน่งของประเทศที่ข้าวปลาอาหารยังซื้อหายากขึ้นตามลำดับด้วยซ้ำไป ก่อนอื่นรบกวนถามว่า วรรณกรรมแปลขายดีกว่าวรรณกรรมไทยจริงไหม สำหรับของสมมติต้องตอบว่าใช่ แต่เท่าที่รู้ วรรณกรรมแปลขายดีกว่าวรรณกรรมไทยมาโดยตลอดอยู่แล้ว มันเหมือนมีการันตีบางอย่าง การแปลคือการข้ามวัฒนธรรม การศึกษา การเรียนรู้ เป็นตัวอย่างที่ดีในหลายๆ ด้าน รวมถึงโลกใหม่ๆ ที่น่าสนใจ ฉะนั้นย่อมขายดีกว่าด้วยตัวมันเองตามธรรมชาติ พอตั้งคำถามแบบนี้ผมเลยขออนุญาตถามกลับว่า การที่วรรณกรรมไทยขายไม่ดีนั้นเป็นปัญหาหรือเปล่า ถ้าเป็น มันเป็นปัญหาของใคร […]

ตอนที่ยกกล้องขึ้นเพื่อเก็บภาพ เป็นช่วงเวลาก่อนที่พนักงานใน ‘บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด’ จะพักกลางวันเล็กน้อย ภูมิทัศน์รอบๆ ทำให้คนรักการอ่านอย่างเรารู้สึกตื่นเต้นไม่เบา มิใช่บ่อยครั้งเสียหน่อยที่จะมีโอกาสมาเยี่ยมเยือนสถานที่ซึ่งนับได้ว่าเป็นต้นทางหนึ่งของการผลิตหนังสือ ตอนที่ยกกล้องขึ้นเพื่อเก็บภาพ เป็นช่วงเวลาก่อนที่พนักงานใน ‘บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด’ จะพักกลางวันเล็กน้อย ภูมิทัศน์รอบๆ ทำให้คนรักการอ่านอย่างเรารู้สึกตื่นเต้นไม่เบา มิใช่บ่อยครั้งเสียหน่อยที่จะมีโอกาสมาเยี่ยมเยือนสถานที่ซึ่งนับได้ว่าเป็นต้นทางหนึ่งของการผลิตหนังสือ 01 เริ่มต้นอย่างไรดี  “แนะนำให้เข้ามาคุยกันก่อนว่าอยากได้หนังสือแบบไหน ทางเราจะบริการดูแลเรื่องวัตถุดิบ วิธีการพิมพ์ และขั้นตอนการพิมพ์ให้ ยกตัวอย่างเล่ม HOW TO MAKE COFFEE หรือจักรวาลในถ้วยกาแฟ ฉบับปกแข็ง (สำนักพิมพ์โอเพ่นบุ๊คส์) ดีไซเนอร์คือ อ.สันติ ลอรัชวี จริงๆ แล้วใช้เทคนิคธรรมดามาก คือปั๊มฟอยล์บนตัวแจ็กเกต แต่ที่มันออกมาดูดี เพราะเกิดจากการที่ลูกค้าจินตนาการว่าอยากให้เกิดอะไรขึ้นบ้าง โดยบอกคอนเซปต์คร่าวๆ ว่าต้องการให้ปกเป็นกาแล็กซี ถามว่ามีเฉดฟอยล์แบบไหนให้เลือกบ้าง สุดท้ายมาจบที่ฟอยล์ 2 เฉด เป็นงานที่อลังการโดยไม่ต้องใช้เทคนิคใหม่ใดๆ เลย” 02 ว่าด้วยการเข้าเล่ม  “ความแข็งแรงของรูปเล่มไม่จำเป็นต้องเย็บกี่พร้อมกับไสกาวเสมอไป หนังสือที่ความหนาราวๆ 200 หน้า ใช้วิธีไสกาวอย่างเดียวก็เพียงพอแล้ว ไม่มีความจำเป็นต้องเพิ่มต้นทุนด้วยการเย็บกี่ ซึ่งเหมาะสมกับหนังสือที่มีความหนามากๆ ประมาณ 400 หน้าขึ้นไป หรือหนังสือที่ต้องการเข้าเล่มแบบปกแข็ง “ส่วนการเข้าเล่มแบบ paperback […]