สุพจน์ รัตนาพันธุ์
กรรมการ สมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย

ตามพระราชบัญญัติ ขายตรงและตลาดแบบตรง พ.ศ. 2545 มาตรา3ถือว่าการขายสินค้า ออนไลน์เป็น “ตลาดแบบตรง” ซึ่งหมายความว่า การทำตลาดสินค้าหรือบริการในลักษณะของการสื่อสารข้อมูล เพื่อเสนอขายสินค้าหรือบริการโดยตรงต่อผู้บริโภค(มีตะกร้า ซื้อขาย รับเงินค่าซื้อขายสินค้า และบริการ)ซึ่งอยู่ห่างโดยระยะทาง และมุ่งหวังให้ผู้บริโภคแต่ละรายตอบกลับเพื่อซื้อสินค้า หรือบริการจากผู้ประกอบธุรกิจตลาดแบบตรง

ในการประกอบธุรกิจตลาดแบบตรง ตามมาตรา 27ได้ห้ามมิให้ ผู้ใดประกอบธุรกิจตลาดแบบตรง เว้นแต่จะได้จดทะเบียนการประกอบธุรกิจตลาดแบบตรง ตามพระราชบัญญัตินี้ นั่นหมายความว่า ผู้ประกอบธุรกิจจะต้องดำเนินการ จดทะเบียนการประกอบธุรกิจตลาดแบบตรง เท่านั้น จึงจะสามารถให้บริการซื้อขายหนังสือผ่านช่องทางร้านค้าออนไลน์ได้อย่างถูกต้อง

ส่วน “บทลงโทษ”ตามพระราชบัญญัติฉบับนี้ ผู้ฝ่าฝืน ไม่ปฏิบัติตาม จะมีโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกิน 100,000บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ และปรับอีกวันละไม่เกินหนึ่งหมื่นบาท ตลอดเวลาที่ยังฝ่าฝืนอยู่นอกจากนี้ สำนักงานคุ้มครองผู้บริโภค ยังได้มีการคุ้มครองผู้บริโภค เรื่องของการเตือนภัยแก่ผู้บริโภค ตามมาตรา 10(3)ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค ที่กำหนดให้คณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค “มีอำนาจหน้าที่ในการแจ้งหรือโฆษณาข่าวสารเกี่ยวกับสินค้า บริการที่อาจก่อให้เกิดความเสียหาย หรือเสื่อมเสียต่อสิทธิของผู้บริโภค โดยจะระบุชื่อสินค้าหรือบริการ หรือชื่อของผู้ประกอบธุรกิจก็ได้

แนวทางปฏิบัติสำหรับ สำนักพิมพ์ ร้านหนังสือขนาดเล็ก ขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs)

แต่หลังจากพระราชบัญญัติฉบับนี้ประกาศใช้ ได้มีประกาศ “กฎกระทรวง” กำหนดการซื้อขายสินค้าหรือบริการ โดยวิธีการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ที่ไม่ถือว่าเป็นตลาดแบบตรง พ.ศ. 2561 ลงวันที่2พฤศจิกายน พ.ศ. 2561โดยที่ร้านหนังสือออนไลน์ สำนักพิมพ์ สามารถนำประกาศกฎกระทรวง ฉบับนี้ไปใช้ เป็นแนวทางปฏิบัติ เพื่อให้ได้รับสิทธิยกเว้น “ธุรกิจตลาดแบบตรง” ตามรายละเอียด ดังนี้

1.การขายสินค้าหรือบริการของบุคคลธรรมดา ซึ่งมิได้จดทะเบียนเป็นผู้ประกอบธุรกิจตลาดแบบตรง และมีรายได้จากการขายสินค้าหรือบริการ โดยวิธีการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ ไม่เกิน 1.8ล้านบาทต่อปี

2.การขายสินค้าหรือบริการของวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม ที่ได้ขึ้นทะเบียนตามกฎหมาย ว่าด้วยการส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม

3.การขายสินค้าหรือบริการของวิสาหกิจชุมชนและเครือข่ายวิสาหกิจชุมชนที่ได้จดทะเบียนตามกฎหมายว่าด้วยการส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน

4.การขายสินค้าหรือบริการของสหกรณ์และกลุ่มเกษตรกรที่ได้จดทะเบียนตามกฎหมายว่าด้วยสหกรณ์

ดังนั้น สำนักพิมพ์หรือร้านหนังสือออนไลน์ ที่ได้รับจดหมายแจ้งเตือนจาก สำนักงานคุ้มครองผู้บริโภค ท่านสามารถใช้สิทธิยกเว้นตามประกาศเพิ่มเติม กฎกระทรวง ฉบับนี้ ตามข้อที่1และข้อที่2เรื่อง “การขายสินค้าหรือบริการของวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม ที่ได้ขึ้นทะเบียนตามกฎหมาย ว่าด้วยการส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม” แต่ต้องดำเนินการ สมัครสมาชิกและขึ้นทะเบียนตามกฎหมาย ว่าด้วยการส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมแจ้งและนำส่งเอกสารให้กับกองขายตรงและตลาดแบบตรงสำนักงานคุ้มครองผู้บริโภคและขอทราบรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ สำนักกฎหมายและคดี ส่วนขายตรงและตลาดแบบตรง โทรศัพท์ 021413420

การสมัครสมาชิกและขึ้นทะเบียนตามกฎหมายว่าด้วยการส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม

ร้านหนังสือออนไลน์ สามารถดำเนินการ ตามวิธีการ การตรวจสอบรายละเอียด และขั้นตอนการขอหนังสือรับรองผ่านเว็บไซต์ ของ สสว.เพื่อนำไปใช้ประกอบการใช้สิทธิ์ยกเว้นตามประกาศ กฎกระทรวง ได้ดังนี้ 

วิธีการ รายละเอียดการสมัครเป็นสมาชิก สสว.

https://members.sme.go.th/newportal/

ตรวจสอบการลงทะเบียน ค้นหา หมายเลขสมาชิก สสว.

https://members.sme.go.th/newportal/res_member.aspx

กรอกเลขทะเบียนนิติบุคคล หรือหมายเลขบัตรประชาชน

ขั้นตอนการขอหนังสือรับรองการเป็นสมาชิก

1.ตรวจสอบการลงทะเบียน ในระบบลงทะเบียนผู้ประกอบการ
2.ขอรหัสผ่าน โดยระบบจะทำการจัดส่ง ชื่อผู้ใช้ และ รหัสผ่านให้ทางอีเมล์ที่ระบุไว้
3.ทำการLoginเข้าระบบตามข้อมูลที่ได้รับ เพื่อขอหนังสือรับรอง

ข้อมูลผู้ประกอบธุรกิจขายตรงและตลาดแบบตรง

ทั้งนี้สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค(Office of the Consumer Protection Board)ได้มีการดำเนินการแจ้งข้อมูลผู้ประกอบธุรกิจขายตรงและตลาดแบบตรง รวมถึงชื่อผู้ประกอบการที่ถูกดำเนินคดี ทั้งเรื่องการโฆษณาเป็นเท็จ การพิจารณาเยียวยาความเสียหาย หรือการละเมิดต่อผู้บริโภค ผ่านทางเว็บไซต์ ของสำนักงานคุ้มครองผู้บริโภค โดยสามารถเข้าไปดูรายละเอียดตามช่องทางต่าง ๆ ดังนี้

รายชื่อผู้ประกอบธุรกิจขายตรงและตลาดแบบตรง

https://www.ocpb.go.th/more_news.php?cid=376

การจดทะเบียนผู้ประกอบธุรกิจขายตรงและตลาดแบบตรง

https://www.ocpb.go.th/more_news.php?cid=311

คู่มือการจดทะเบียน

https://www.ocpb.go.th/more_news.php?cid=338

 เอกสารดาวน์โหลดแบบฟอร์ม

https://www.ocpb.go.th/more_news.php?cid=339

ส่วนสมาชิก สมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย ท่านใด ที่มีข้อสงสัยเพิ่มเติม สามารถดาวน์โหลดเอกสาร การจดแจ้ง และขอรับคำปรึกษา ได้ที่สายด่วน 1166สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภคและสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมสำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม(สสว.)ได้ที่ ศูนย์ OSSโทรศัพท์02-2983000

Reference:

1.พระราชบัญญัติขายตรงและตลาดแบบตรง พ.ศ. 2545 (Direct Sales and Direct Marketing Act 2002)

2.พระราชบัญญัติขายตรงและตลาดแบบตรง พ.ศ. 2550 

3.พระราชบัญญัติขายตรงและตลาดแบบตรง พ.ศ. 2560(Direct Sales and Direct Marketing Act 2017)

4.กฎกระทรวง การวางหลักประกันการประกอบธุรกิจขายตรงและตลาดแบบตรง2561(Ministerial Regulation Collateral Requirement for Direct Sales and Direct Marketing Business 2018)

5.กฎกระทรวง กำหนดการซื้อขายสินค้าหรือบริการ  โดยวิธีการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ที่ไม่ถือว่าเป็นตลาดแบบตรง พ.ศ. 2561(Ministerial Regulation For Product and Service Purchase On Electronic Commerce Platform, Considered not being direct Marketing 2018)

6.สมาคมการขายตรงไทย(Thai Direct Selling Association). Search from: http://www.tdsa.org/content/485/1/

7.สำนักงานคุ้มครองผู้บริโภคSearch from: https://www.ocpb.go.th/

8.สำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมSearch from:https://www.sme.go.th/th/?